U oko četrdeset domaćih kampova tokom četiri meseca sezone ostvari se tridesetak hiljada noćenja, a u pojedinim okolnim zemljama u istom periodu mnogo više, kao što je slučaj sa Hrvatskom gde je prošle godine ostvareno čak 16 miliona noćenja. Potencijali za razvoj domaćeg kamping turizma, naročito u povezivanju sa seoskim turizmom, višestruko su veći od prihoda koje on trenutno ostvaruje, tvrdi Vladimir Đumić, predsednik Kamping asocijacije Srbije.
Ove godine, Srbija bi prema najavama vlasnika hotela Akva Premijer u Vrdniku, trebalo da dobije prvi kamp sa četiri zvezdice. Kamp će biti deo luksuznog kompleksa u etno naselju Vrdnička kula na Fruškoj gori, u kome su gostima dostupni raznovrsni sadržaji za rekreaciju i rehabilitaciju, kao i ekskluzivni restoran.
Prvobitna zamisao domaćeg investitora da kamp bude u rangu vrdničkog hotela sa pet zvezdica onemogućena je pravilnikom za kategorizaciju kampova u Srbiji, koji ne predviđa najvišu kategoriju za ovu vrstu ugostiteljskih objekata. Takav pristup državne administracije, kao i skromni državni podsticaji, svakako nisu ohrabrujući za razvoj kamping turizma u Srbiji, čiji udeo u ukupnim turističkim prihodima je zanemarljiv uprkos ogromnim potencijalima, kaže predsednik Kamping asocijacije Srbije (KAS) Vladimir Đumić.
Suprotno situaciji kod nas, ovaj vid turizma u Evropi veoma je razvijen i obezbeđuje oko četvrtine ukupnih turističkih prihoda, a negde i više, naglašava Đumić. Prema podacima Eurostata, tokom 2013. godine u evropskim kampovima ostvareno je više od 364 miliona noćenja. Primera radi, računica o broju kampova u odnosu na veličinu teritorije u Francuskoj ukazuje da se gotovo na svakih 50 kilometara nalazi po jedan kamp, navodi Đumić.
Broj kampova u Srbiji je mali, a broj noćenja u njima svodi se na tridesetak hiljada i to u periodu od 1. maja do 1. oktobra, koliko zvanično traje sezona u oko 40 registrovanih kampova. Od tog broja, tek polovina je kategorisana, najviše sa tri zvezdice, a preostalo su kamping odmorišta i kampirališta – tranzitni kampovi duž magistralnih puteva. Cene se kreću od tri evra po noći za šatorsko mesto, a u nekim kampovima i jeftinije, pa do 20 evra za vozilo za dvoje ljudi sa strujnim priključkom za ceo dan, što je znatno niže od evropskog proseka.
S druge strane, niži je i nivo usluga u poređenju sa evropskim kampovima, posebno u Austriji, Švajcarskoj ili Nemačkoj. U Evropi o razlikama između četiri i pet zvezdica odlučuju „nijanse“ poput onih da li kamp, pored otvorenog, ima i zatvoreni bazen, više prostora za rekreaciju i prostoriju za presvlačenje beba. „Naravno, postoje i kampovi u kojima je smeštaj luskuzan i komforan kao da boravite u hotelu. Kamp kućice se nalaze na ogromnim parcelama, sa živom ogradom koja gostu omogućava privatnost“, opisuje Đumić i dodaje da je, kao i u ostalim delatnostima, raznovrsnost ponude jedan od ključnih faktora za privlačenje većeg broja gostiju.
Kampovanje na seoskom imanju
Trenutna situacija u domaćim kampovima je takva da malo koji ima i priključak za internet, a jedan od retkih kampova koji je pun tokom cele sezone – kampiralište Enigma blizu Vranja, popularan je među turistima upravo zbog raznovrsnih sadržaja. „Kamp ima bazen, jer je podignut pored kompleksa za rekreaciju i sport. Ispostavilo se da je takva odluka vlasnika dobar potez, budući da je to tranzitni kamp na putu za Grčku, u koji svraća veliki broj posetilaca da se odmore od vožnje. Kada se upoznaju sa sadržajima, neretko ostanu i koji dan više“.
Među najposećenijima je i kamp Zasavica, na ulazu iz Hrvatske u Srbiju, kao i privremeni kampovi u kojima posetioci borave tokom muzičkih festivala Egzit i Guča. Popularno je i kamping odmorište Viljamovka u selu Kremna na Mokroj gori, koje naš sagovornik izdvaja kao dobar primer za razvoj jedinstvene domaće ponude – kampova u sklopu seoskih domaćinstava. Vlasnik, Ljubiša Carević, poznat je kao proizvođač “carske viljamovke” koja je tražena širom Srbije. Na svom imanju ima zasađen voćnjak kruške viljamovke, u kome je proredio stabla, posekavši stara, i uredio mesto za kamp. Osim sopstvenih zanimljivih sadržaja, prednost ovog kampa je što se nalazi u blizini Mokre gore i Drvengrada, Zlatibora, Nacionalnog parka Tara, manastira Mileševa i mnogih drugih znamenitosti koje privlače turiste.
Viljamovka je, objašnjava Đumić, pre nekoliko godina bila prvi kamp pri seoskom domaćinstvu. “Danas ih ima 15 i nadam se da će se taj broj povećavati. Izgradnja ovakvih kampova je odličan način da turisti upoznaju srpsko selo. Strancima je posebno zanimljivo da se u poljoprivrednim domaćinstvima upoznaju sa pripremom autentične lokalne hrane, vina, rakije“, ističe Đumić, koji kao dobar primer navodi i kamp Šljivik u vlasništvu seoskog domaćinstva koje proizvodi voće i povrće, bavi se stočarstvom i, povrh svega, ima i tkačku radionicu za izradu narodnih nošnji. Razvijanje kamping turizma u seoskim domaćinstvima, osim dodatnih prihoda za članove porodice, može biti veoma podsticajno za ukupan ekonomski razvoj nekog regiona, jer pruža mogućnosti za ponudu niza drugih usluga, pa time i otvaranje novih radnih mesta.
Raznovrsne mogućnosti specijalizacije
Domaćim kamperima dopadaju se i mesta pored jezera, pa mnogi imaju stacionirane „prikolice“ na Srebrnom i Borskom jezeru, kod Bele Crkve ili Pančeva. Ipak, broj domaćih turista koji letuju u kamping prikolicama i auto kućama je značajno manji nego u Evropskoj uniji, pre svega zbog nižeg standarda, što potvrđuje i podatak da je među njima najviše starijih bračnih parova. Najzastupljenije je noćenje pod šatorima, koje uglavnom koriste mladi, a česti posetioci kampova su i biciklisti, planinari i ostali ljubitelji rekreacije u prirodi. Kada je reč o strancima, najviše posetilaca dolazi iz Slovenije, Nemačke, Belgije, Holandije i Poljske, a većina ima sopstvene prikolice i auto kuće, tzv. kampere.
Mada građani Srbije, a posebno mladi, uprkos skromnim prosečnim prihodima i dalje rađe biraju odlazak na more, kampovi Srbije iz godine u godinu beleže sve veći broj posetilaca. Uporedo sa porastom stresnog načina života u urbanim sredinama, sazreva i svest o prednostima boravka u prirodi koja nam je „na dohvat ruke“, kaže Đumić. Međutim, da bi kamping turizam od „vikend predaha“ prerastao u razvijenu i profitabilnu turističku delatnost, neophodna je kvalitetno osmišljena državna podrška za razvoj potencijala koje Srbija ima u ovom segmetu turizma. To su, pre svega, čvorišni putni koridori, reke, naročito Dunav, jezera i planine, a posebno banje, u kojima trenutno nema nijednog kampa.
Za razliku od Mađarske, gde svaka banja ima kamp, u Srbiji još nisu prepoznate mogućnosti za integraciju kamping turizma u ponude banjskih lečilišta, a što je posebno privlačno za starije generacije evropskih kampera. S druge strane, za najmlađe generacije, u evropskim zemljama se grade edukativni kampovi koji su veoma popularni, jer omogućavaju deci i mladima da uče na zanimljiv način i uz reakreaciju. Đumić navodi da je po uzoru na takvu praksu realizovana izgradnja eko-kampa na Fruškoj gori, za edukaciju u oblasti ekologije. Ovaj kamp je u potpunosti prilagođen strogim zahtevima zaštite prirode: izgrađen od materijala iz okruženja, ima sopstveni bunar i prečišćivač otpadnih voda.
Mogućnosti za specijalizaciju u sklopu kamping turizma su mnogobrojne, ocenjuje predsednik Kamping asocijacije Srbije. Međutim, preduslov za više privatne incijative u tom vidu turizma je državna podrška koja će, pre svega, pojednostaviti uslove za pokretanje poslovanja, naročito vlasnicima zemljišta uz već poznate turističke destinacije. Država bi, dodaje Đumić, trebalo i da pomogne malim preduzetnicima u boljem povezivanju sa IPA fondovima za ruralni razvoj, kao i u stvaranju tehničkih uslova za dobijanje povoljnijih kredita.