Kada se bilo gdje u svijetu spomene Holandija, ljudi obično misle na nekoliko stereotipa: lale (inače porijeklom iz Turske), sir (porijeklom iz Italije), vjetrenjače (porijeklom iz Njemačke i Danske). Nijedna od tih stvari nije izmišljena od strane Holanđana iako je dan-danas Holandija poznata po njima.
Ali ima jedna veoma specifična holandska stvar koja je izmišljena i usavršena ovdje – a to je tolerantnost.
Holanđani su veoma tolerantan narod. To je tačno. Ljudi sa potpuno istetoviranim licem i sa 2 kg raznoraznih metalnih pirsinga mogu slobodno da hodaju ulicama Haga ili Rotterdama a da niko od prolaznika ne trepne okom.
Nakon 23 godine ovdje tolerantnost je dio mog života: moj bivši knjigovođa je transseksualac (rođen kao zena – preobraćen u muško), moj kućni doktor je iz Avganistana (gdje u svom selu ima 3 žene i 8 djece), moja instruktorka vožnje je 55-godišnja lezbejka koja izgleda kao Sunđer Bob Kockalone a ima dušu od zlata i reflekse ko Supermen. Moj solarni instalaterski tim se sastoji od hrišćana koji se mole pred svako jelo, idu u crkvu 2 puta svake nedelje a u kolima im se non stop vrti New Dutch Gospel muzika na corporate Spotify account-u. Ali sve te stvari o njima su meni apsolutno nebitne!
Ono što je veoma bitno je: bivši knjigovođa mi je uštedio gomilu para, kućni doktor me svaki put preko reda pusti kad imam vakcinaciju protiv gripe (jer zna da mi pozli ako dugo mislim na injekcije), instruktorka vožnje me je spasila od 2 gadna sudara tokom časova vožnje a moje solarne kolege su sve do jednog perfekcionisti koji su ultaprecizni i 110% pouzdani. I to su stvari o njima koje su meni bitne!
Tolerantnost ne znači da ja prestanem da se čudim kada vidim životni stil neke druge osobe. Tolerantnost ne znači da okolina o dotičnim ljudima ne trača (naprotiv: Holanđani i Holanđanke su tračare svjetskog kalibra). Ali ono što tolerancija znači (u poslovnom svetu) je gledati ljude sa stanovišta njihovih poslovnih i profesionalnih kvaliteta. Drugim riječima: koliko novca mi knjigovođa moze uštediti a ne šta mu piše u pasošu u kategoriji: pol.
Holandija je ovu lekciju naučila pre 400 godina kada su holandski trgovci ozbiljno počeli da trguju po Aziji i naišli na veliki broj kultura i običaja koji su im bili veoma strani. Jedna od prvih lekcija je bila: Ako počneš da kritikuješ običaje svojih klijenata nećeš moći trgovati. Druge kolonijalne sile iz Evrope u to doba (Portugal, Engleska, Francuska, Španija) su bile mnogo više zainteresovane za širenje svog morala i religije. Ta ideja se ukorjenila u društvu i tako je i do sada ostalo.
Ovo sve znači da kada se ja kao čovjek sa brdovitog Balkana pojavim u nekoj firmi kao savjetnik, mene će saslušati zato jer (nadam se) imam nešto pametno da kažem i imam dobre ideje. I isto tako će se saslušati bilo koji ozbiljni poslovni prijedlog bilo koje firme iz Srbije koja ovdje dođe da prodaje svoje proizvode i usluge. Ali ono što se zauzvrat očekuje je da se ljudi iz tih holandskih firmi tretiraju na isti takav način. I to je fer.
Srpske firme inače imaju velikih prednosti – to su kompanije koje su naučile da rade u veoma nepovoljnim ekonomskim okolnostima u kojima 90% holandskih firmi ne bi moglo opstati ni mjesec dana. Nužda je majka kreativnosti. A ta srpska spretnost, kreativnost i domišljatost je ono što je u svijetu veoma bitna i rijetka osobina i može veoma dobro da se proda. Ali pre nego što srpske firme počnu da odlaze u taj svijet – lekciju holandske tolerantnosti bi svakako trebalo dobro naučiti.
Saša Svitlica, vlasnik i direktor holandske konsultantske firme GreenMonkerys