Tokom proteklih nekoliko sedmica u Srbiji je talas velikih vrućina uz pojačanu tražnju za klima uređajima doneo i veću potrošnju leda. Izgleda da su proizvođači ozbiljno shvatili ovu potrebu za rashlađivanjem, pa su povećali svoje kapacitete, a u javnosti se pojavila informacija da je naša zemlja posle nekoliko godina na spisku uvoznika leda najzad dospela na listu država koje izvoze ovaj proizvod.
Prema podacima Uprave carina Ministarstva finansija, tokom 2014. godine iz Srbije je izvezeno 1.300 tona leda u vrednosti od 300.000 EUR, i to najviše u okolne zemlje – Bosnu i Hercegovinu (172 tone, vrednost 21.000 EUR), na područje AP Kosovo i Metohija (816 tona, 116.000 EUR), Crnu Goru (189 tona, 47.400 EUR) i Republiku Makedoniju (23 tone, 4.400 EUR).
Tokom 2015. godine, do sada je izvezeno ukupno 1.200 tona u vrednosti od 242.000 EUR. Najviše leda isporučeno je na područje AP Kosovo i Metohija (655 tona, 106.000 EUR), zatim u Crnu Goru (221,5 tona, 57.000 EUR), Bosnu i Hercegovinu (146 tona, 25.700 EUR), Republiku Makedoniju (76 tona, 17.000 EUR) i Hrvatsku (30 tona, skoro 8.000 EUR).
Iz Uprave carina su „eKapiji“ rekli da su i sami iznenađeni tolikom količinom izvezenog leda iz Srbije, a da je najverovatniji razlog za to što su finalne destinacije uglavnom zemlje bivše Jugoslavije specifičnost transporta jednog ovakvog proizvoda.
Iako u Srbiji postoje firme koje se primarno bave proizvodnjom leda, njegovim skladištenjem i distribucijom, među vodećim izvoznicima nema tih kompanija, već su to uglavnom preduzeća koja se bave trgovinom i distribucijom robe široke potrošnje – hrane, pića, vode i slično.
Zvanični podaci pokazuju da su tokom 2014. godine među najvećim izvoznicima bili „Virdžinija“ (133.757,10 EUR), koja je prvo mesto zadržala i u dosadašnjem toku 2015. (82.006,81 EUR), zatim „Trnava promet“ (23.091,80 EUR) i „Planinka“ (20.793,84 EUR). Tokom 2015. znatnu vrednost izvoza leda zabeležili su i „Kimby-Co d.o.o.“ (22.334,07 EUR), „Heba“ (18.024,15 EUR), „PMV Tronoša“ (16.434,87 EUR) i „Pharmaswiss“ (15.464 EUR).
Ipak, sagovornici „eKapije“ iz ovih firmi uglavnom su bili iznenađeni našim pitanjem o detaljima u vezi sa izvozom leda, tvrdivši da se njihova preduzeća ne bave ovom delatnošću ili da je reč o zanemarljivim količinama koje nisu vredne pomena. Većina je bila zatečena i samom činjenicom da se neko ozbiljno bavi izvozom leda iz Srbije.
Inače, led se osim za rashlađivanje pića u kafićima, restoranima i barovima koristi i za čuvanje odnosno izlaganje hrane, posebno ribe, zatim za konzervisanje namirnica, ali i u medicinskoj industriji – za lečenje sportskih povreda. Na luksuznijim proslavama i venčanjima mogu se videti i specijalno izrađene ledene figure različitih oblika, iako led najčešće dolazi u formi manjih ili većih kocki, kao drobljeni (mrvljeni) i kao suvi led koji se koristi i za pripremu silaže, odnosno siliranje stočne hrane, pretežno zbog niske cene i lakoće rukovanja.
Izvor: Marko Andrejić, eKapija