Lideri najvećih ekonomija na svetu okupiće se u Sjedinjenim Državama 24. i 25. septembra, kako bi prisustvovali samitu Grupe 20. Uoči samita, koji se održava u Pitsburgu, raznovrsna grupa bogatih zemalja i onih u razvoju, suočava se sa novim izazovima, među kojima su utvrđivanje novih i efikasnijih mjera za regulaciju međunarodnog finansijskog sistema i donošenje odluke o tome kada bi vlade trebalo da smanje potrošnju u okviru paketa za stimulisanje privrede.
Pitsburg je u prošlosti bio industrijski grad, poznat po proizvodnji čelika. Sada je prepoznatljiv po zdravstvenom i tehnološkom sektoru, a tokom ove sedmice biće i domaćin predsjednicima i premijerima država iz Grupe 20. Uoči početka samita u tom gradu, zvaničnici utvrđuju postignuti napredak u pogledu oporavka svjetske privrede i raspravljaju o novim pravilima koja bi trebalo da povećaju nadzor tržišta, smanje rizik prilikom investiranja i spriječe buduće finansijske krahove. Ministri finansija G-20, koji su se prethodno sastali u Londonu, iznijeli su detalje sporazuma kojim se od banaka zahtijeva da povećaju novčane rezerve, zbog eventualnih loših zajmova i investicija. Veći kapital znači da se finansijske institucije suočavaju sa manjim rizikom tokom krize, zato što mogu ga pozajmljuju manje novca. To međutim znači da će biti i manje profitabilne tokom povoljne ekonomske situacije.
Evropski ministri finansija, među kojima i francuska ministarka Kristin Legard, zahtijevaju strožija ograničenja. „Odlučni smo da veoma pažljivo pratimo situaciju zato što ne želimo da izgubimo kontrolu. Finanansijska regulacija je previše važna, jer su bonusi prilično pretjerani i stoga ne možemo da dozvolimo da se nastavi dosadašnja praksa.”
Pojedini bankari dobili su ogromne nagrade za preduzimanje velikih rizika. Umjesto donošenja kratkoročnih profita, neke investicije su propale i donele ogromne gubitke. To je podstaklo veliki broj vlada da spasu određene banke. Francuska i Njemačka traže da se ograniči iznos bonusa, dok su američki zvaničnici uzdržani u pogledu te ideje. Grupa eksperata će predsjednicima vlada u Pitsburgu iznijeti svoje preporuke. Ekonomski stručnjaci, među kojima i kineski ministar finansija, u međuvremenu ističu da se globalna ekonomija oporavlja. Kineski zvaničnik međutim dodaje da je još rano da se smanje mjere za podsticanje privrede, kao što su ogromna potrošnja na javne radove kako bi se povećala potražnja za radnicima i proizvodima i drastično smanjenje kamatnih stopa.
Jedno od ključnih pitanja na koje G-20 mora da odgovori, jeste koje stimulativne mjere treba obuzdati, kada i kako. Ukoliko se mjere za podsticanje ekonomskog rasta okončaju prebrzo, ekonomisti kažu da bi svjetska privreda ponovo mogla da zapadne u recesiju. Ukoliko pak budu trajale predugo, povećava se zaduženost zemalja i povećava rizik od inflacije. Ted Truman iz Instituta “Peterson” kaže da je saradnja država od suštinske važnosti u ovom trenutku. „Ukoliko se dogodi nešto loše u jednoj od tih zemalja, ukoliko izbije kriza u Koreji, onda to pogađa ostatak sveta. Isti je slučaj sa krizom u Brazilu i, kao što smo videli, u Sjedinjenim Državama.”
Britanski premijer Gordon Braun smatra da članice G-20 upravo zbog toga ne bi trebalo da djeluju samostalno. „Sve zemlje su tokom prošle godine shvatile da je više nego ikada važno da sarađujemo i preduzimamo zajedničke akcije.”
Saradnik u Institutu “Brukings” Domeniko Lombardi smatra da je G-20 saglasan u pogledu uzroka krize: „Smatram da je sledeći izazov za G-20 utvrđivanje dugoročnijeg i održivijeg stav prema rastu globalne privrede.”
Klod Barfild iz američkog Instituta “Enterprajz” ističe da na sastancima u Pitsburgu vjerovatno neće biti potpisani neki veći sporazumi. „Ipak će imati pozitivan psihološki efekat, koji je, kao što smo saznali proteklih godina, veoma značajan za tržišta.“
Države iz Grupe 20 zajedno čine 80 odsto celokupne globalne ekonomske prizvodnje i u njima žive dve trećine svetske populacije.
(VoA)