Opsesija Amerike da se „ratosilja“ Kine snabdevajući se u savezničkim zemljama, omogućila je Meksiku da postane najveći dobavljač SAD i ove godine prikupi rekordnih 31 milijardu dolara stranih investicija. Ali usled gomilanja proizvodnje u Meksiku, kriminalci na drumovima opljačkaju dnevno i do 50 kamiona s robom, a samo prošle godine ubijeno je 150 vozača. Istovremeno, američka vlada sumnja da kineske kompanije uveliko koriste meksičke firme da se infiltriraju na tržište SAD.
Sa povratkom Donalda Trampa u Belu kuću, problemi u prijateljskom lancu snabdevanja između dve države bi mogli dodatno da se iskomplikuju.
Meksiko je trenutno najveći dobitnik ekonomskog rata između SAD i Kine. Nova moda u lancima snabdevanja da se dobavljači ne biraju prvenstveno po kvalitetu i ceni, već po tome koliko su „blizu kuće“ i što je za SAD još važnije – da li su „prijateljski nastrojeni“, podstakla je masovno seljenje američkih kompanija iz Kine u Meksiko. I ne samo američkih, već i firmi iz drugih zapadnih zemalja kojima Meksiko nije „pod nosom“, ali im je savezništvo sa Amerikom jako blizu srcu i novčaniku.
Kada je reč o interesu američkih preduzeća, osim što je blizu kuće, Meksiko je potpisnik sporazuma o slobodnoj trgovini sa SAD i Kanadom (USMCA), koji je progurao Donald Tramp tokom prvog predsedničkog mandata, sa obrazloženjem da on više ide u korist američkoj ekonomiji nego prethodni NAFTA sporazum iz 1994.
Meksiko generalno nudi niže troškove proizvodnje, solidnu infrastrukturu, posebno za radno intenzivnije delatnosti, kao i armiju mladih a nezaposlenih Meksikanaca, znatno jeftinijih od njihovih američkih vršnjaka.
Pored toga, više od 40 miliona Amerikanaca govori španski, što je važno u poslovnoj komunikaciji, naročito za mala i srednja preduzeća.
Meksiko postao „najprijateljskiji“ dobavljač SAD
Zahvaljujući sve žustrijoj svađi između Kine s jedne i Amerike i njenih zapadnih saveznika s druge strane, Meksiko je u prvoj polovini ove godine inkasirao rekordnih 31 milijardu dolara stranih direktnih investicija. Prema saopštenju Ministarstva ekonomije Meksika, to je rast od 7% u poređenju sa istim periodom prošle godine. Oko 30 milijardi dolara uložile su kompanije koje već posluju u Meksiku, dok preostali novac potiče od novih investitora.
Kompanije iz SAD su i ove godine najveći investitori u Meksiku sa 13,7 milijardi dolara ulaganja, što čini 44% ukupnih stranih investicija u toj državi. Ostali najveći investitori u prvoj polovini godine su Nemačka (4,2 milijarde dolara), Japan (3 milijarde dolara), Kanada (2,4 milijarde dolara) i Belgija (1,5 milijardi dolara).
Više od 54% uloženog novca potiče od proizvodnog sektora, a među investitorima se ističu kompanije iz autoindustrije. Volvo grupa je najavila da će uložiti 700 miliona dolara u izgradnju nove fabrike u Meksiku, a pored švedske multinacionalke, među ulagačima su Toyota, Honda, Mazda, Hyundai, Volkswagen, BMW, GM i Stellantis.
Veliki deo stranih investicija potiče i od korporacija koje proizvode hranu i piće, duvan, hemikalije, računarsku opremu, metale, plastiku i gumu. Značajni proizvođači koji ulažu su Anheuser-Busch InBev, Coca-Cola, Heineken, Nestlé, LG i Bosch, a među vodećim investitorima poslednjih godina su i američke tehnološke kompanije, kao i one iz drugih krajeva sveta, poput južnokorejskog Samsunga.
Pored rekordnih stranih ulaganja, Meksiko je nakon više od dve decenije, prošle godine pretekao Kinu u trgovini sa SAD i postao prvi na listi vodećih američkih dobavljača. Ministarstvo trgovine SAD navodi da je vrednost robe koju su Sjedinjene Države uvezle iz Meksika porasla za skoro 5% od 2022. do 2023. godine, na više od 475 milijardi dolara. Istovremeno, vrednost uvoza iz Kine je pala za 20%, na 427 milijardi dolara.
Opljačkani investitori
Međutim, ove brojke prati i druga statistika, koja upozorava da novi model globalnog lanca snabdevanja zasnovan na prijateljstvu ima ozbiljne rupe. Ili bolje rečeno zasede. Slivanje tolike količine robe u Meksiko zahvaljujući najezdi stranih investitora, podstaklo je ne baš kreativnu ali tradicionalno isplativu industriju pljačke na drumovima. Meksiko je zemlja sa najvećim rizikom na svetu za otmicu teretnih kamiona, tvrdi BSI Consulting, američka kompanija specijalizovana za globalne lance snabdevanja.
Broj kamiona koji prelaze iz Meksika u SAD porastao je sa 5,7 miliona u 2019. na 7,4 miliona u 2023. godini. Danone, Amazon, Philip Morris, samo su neke od firmi koje su u skorije vreme bile na udaru lopova i izgubile tone robe. Jedna od najvećih pljački dogodila se prošlog decembra, kada su drumski razbojnici ukrali mobilne telefone kompanije Apple, vredne oko milion dolara.
Kompanija za osiguranje transporta Reliance Partners procenjuje da je prošle godine opljačkano skoro 8.000 kamiona na meksičkim autoputevima. Udruženje transportne industrije SAD tvrdi da je taj broj daleko veći i da se godišnje opljačka oko 21.000 kamiona, u proseku 50 vozila svaki dan. Meksičko udruženje osiguravajućih kompanija (AMIS) navodi da su od juna 2023. do juna 2024. godine, pljačke teretnih vozila porasle čak za 40%, te da su u 90% slučajeva vozači oteti, a 150 njih je ubijeno samo tokom prošle godine.
Kriminalci pljačkaju onu vrstu tereta čiji sadržaj najlakše mogu da preprodaju na crnom tržištu. To su većinom kućni aparati, različiti elektronski uređaji, gume za vozila, građevinski materijali i, naravno, hrana i piće. U nekim slučajevima, pored robe, plene se i kamioni koji su je prevozili. Oni se potom rastavljaju i preprodaju u delovima. Nije retkost ni da otmičari, preko posrednika, nude oštećenim kompanijama da otkupe sopstvenu robu po „prijateljskoj“ ceni.
Pljačkašima ide na ruku i to što savezna vlada pati od hroničnog nedostatka policajaca. Mreža saveznih i državnih autoputeva u Meksiku pokriva skoro 111.000 kilometra, koje kontroliše tek nešto više od 100 policijskih patrola, a povrh toga, „organi nereda“ raspolažu i daleko naprednijom tehnologijom nego čuvari reda.
Kinezi skriveni pod sombrerom
Dok kompanije lome glavu kako da zaštite svoju robu na meksičkim drumovima, američku vladu mnogo više zanima jedan drugi neprijatelj u prijateljskom lancu dobavljača. Naravno, reč je o kineskim kompanijama koje ulažu u meksičku privredu. Američke vlasti strahuju da se kompanije iz Kine preko meksičkih firmi infiltriraju na tržište SAD, počev od prepakivanja kineskih proizvoda, do sofisticiranijih transakcija za prikrivanje porekla kapitala.
Trenutno se verovatno više zna o crnim rupama u svemiru, nego o tome koliko Kina stvarno ulaže u Meksiko. Prema podacima koje objavljuje kinesko Ministarstvo trgovine, te investicije u poslednjih pet godina su stalno ispod pola milijarde dolara. Nasuprot tome, Rhodium Group, američka konsultantska kompanija specijalizovana za istraživanja ekonomskih kretanja u Kini, tvrdi da kineska ulaganja u Meksiku značajno rastu poslednjih godina.
Prema njihovim podacima, ona su se u 2023. više nego udvostručila, na 3,7 milijardi dolara i znatno premašila godišnji prosek u prethodnoj deceniji od oko 1,3 milijarde dolara. Konsultanti tvrde da je broj kineskih kompanija koje ulažu u američkom komšiluku porastao ove godine čak za 60% u poređenju sa prethodnom, te da najviše ulažu u automobilsku i elektroindustriju.
Nakon pobede Donalda Trampa na ovogodišnjim predsedničkim izborima u SAD, jasno je da će se trgovinski rat Amerike protiv Kine dodatno produbiti. Manje je izvesno kako će se Trampov povratak u Belu kuću odraziti na ekonomsku poziciju Meksika. Podsticaji koje je uveo Meksiko za privlačenje stranih investicija, uključujući i kineske kompanije, mogli bi da dovodu do sukoba sa Trampovom administracijom ako aktuelni predsednik ispuni predizborna obećanja o novom carinskom štitu za američku ekonomiju, koji podrazumeva i carine od 60% na kineske proizvode, pa čak i carine od 100% na svaki automobil proizveden u Meksiku.
Izvor: Biznis TOP, novembar Biznis i finansije
Foto: Pixabay