Čini se da su vremena kada se trgovina akcijama, obveznicama i valutom vezivala isključivo za Nju Jork, London, Frankfurt i Tokio polako iza nas. Centar svetske ekonomske gravitacije već decenijama se polako pomera ka jugu i istoku pa se na svetskoj mapi pojavljuju i jačaju novi centri svetskih finansija. Evo kratkog pregleda pet metropola koje će se u narednom veku postati globalni finansijski centri. Interesantno je da se ni jedan od ovih gradova ne nalazi u Evropi, Severnoj Americi ili Africi, kao i da su svi sem jednog u zemljama članicama tzv. grupe BRIK.
Sao Paolo, Brazil
Brazil je najveća ekonomija Latinske Amerike, a tokom 2012. godine preuzeo je od Velike Britanije poziciju šeste ekonomije sveta. Sao Paolo svoju poziciju svetskog finansijskog i trgovačkog centra gradi upravo zahvaljujući ovom ekonomskom rastu. Grad svoje bogatstvo duguje trgovini kafom koja danas daje 30 procenata brazilskog bruto nacionalnog proizvoda. Lokalna berza – BM&F Bovespa – najveća je u Brazilu i u isto vreme je i najveće tržište kapitala u Latinskoj Americi. Trenutna kapitalizacija berze je oko 1,2 triliona američkih dolara.
Sao Paolo danas ima oko 11 miliona stanovnika (oko 1,5 puta veći od populacije cele Srbije). Mada mu kritičari odriču glamur njegovog glavnog rivala Rio de Žaneira, grad polako postaje ekonomski i kulturni centar Brazila sa bogatim i zanimljivim životom koji privlači brojne biznismene.
Šangaj, Kina
Kineska vlada ima plan da do 2020. godine Šangaj učini vodećim finansijskim centrom u svetu. Ovaj ambiciozni poduhvat se po svim pokazateljima nalazi na putu ostvarenja, najviše zahvaljujući stalnom ekonomskom rastu Kine. Po agenciji Rojters, na šangajskoj berzi se trguje kapitalom u iznosu od 2,7 triliona dolara a registrovano je preko 800 kompanija. što je već stavlja u grupu od 10 najvećih svetskih berzi. Da preuzme primat od Hong Konga, Šangaj sprečava samo činjenica da još uvek ne trguje tzv. fjučersima (eng. Financial futures – ugovorima po kojem se prodavac obavezuje da će isporučiti određenu finansijski proizvod ili aktivu na određeni dan, po utvđenoj ceni koju će, pak, kupac platiti na dan isporuke).
Šangaj danas ima preko 23 miliona stanovnika (3 puta više nego Srbija) i jedan je od najvećih gradova na svetu.
Hong Kong, Specijalna administrativna oblast u okviru Kine
Hong Kong, bivša britanska kolonija vraćena pod kineski suverenitet 1997. godine će najverovatnije najviše izgubiti jačanjem Šangaja kao globalnog finansijskog centra. Kako stvari stoje danas, berza SEHK ima manju kapitalizaciju tržišta od svog glavnog rivala (2,3 triliona dolara po podacima Rojtersa) ali ima više registrovanih kompanija (više od 1.000). Na SEHK se takođe trguje međunarodnim obveznicama i pomenutim fjučersima. U isto vreme Hong Kong ima i tradicionalno dobre odnose sa zapadnim finansijerima koji rado biraju grad kao svoj dom, uglavnom zahvaljujući bogatom i kvalitetnom društvenom životu. Grad ima nešto preko 7 miliona stanovnika (približno kao i Srbija).
Singapur, Singapur
Singapurska SGX berza je berzanski dom lokalnim kompanijama, ali sve više privlači i strane firme. Berza nudi integrisanu platformu za trgovinu hartijama od vrednosti (što je trenutno izvor za 75% prihoda koji ostvaruju) i finansijskim derivatima (preostalih 25%). Trenutna kapitalizacija berze je oko 2,6 triliona američkih dolara i na njoj je registrovano preko 750 kompanija. Grad je jedna od najpopularnijih destinacija za finansijere i poslovne ljude ponajviše zahvaljujući izuzetno povoljnoj poslovnoj klimi i odličnoj infrastrukturi. Grad ima oko 5 miliona stanovnika.
Mumbaj, Indija
Pred bivšim Bombajem se još uvek nalazi komplikovan put do svetske A lige finansijskih prestonica, ali se očekuje da će zahvaljujući indijskom privrednom rastu ovaj put biti prevaljen za kratko vreme. Do pored brojki Mumbaj od statusa svetskog finansijskog centra deli i neadekvatna infrastruktura i lošiji uslovi života u poređenju sa Šangajem, Hong Kongom ili Singapurom. Danas se u gradu nalaze dve berze od kojih je najveća BSE 10 po veličini berza u svetu po kapitalizaciji koja iznosi približno 1.2 triliona. Na BSe se trenutno nalazi registrovano preko 5100 kompanija. U gradu su pored toga smeštene i indijska Centralna banka (The Reserve Bank of India) kao i berzansko regulatorno telo (Securitites and Exchange Board of India). Zbog toga velika većina međunarodnih banaka bira upravo Mumbaj za sedište svoje indijske centrale što dodatno snaži ulogu finansijske prestonice ne samo na potkontinenta nego i u širem azijskom regionu.
Grad ima skoro 14 miliona stanovnika (oko dva puta više nego Srbija) i jedan je od indijskih gradova koji beleže najbržu stopu razvoja.
Najveće svetske ekonomije (po BNP-u) za 2013.
U prvih pet nalaze se Sjedinjene Države, Kina, Japan, Nemačka i Francuska. Brazil se nalazi na šestom mestu, Indija na desetom dok se Singapur ne nalazi u prvih 40.
Izvor: Svetska banka
Najveće svetske berze (po kapitalizaciji)
Nju Jork – 14 triliona
NASDAQ – 4,5 triliona
Tokio – 3,3 triliona
London – 3,3 triliona
Hong Kong – 2,8 triliona
Šangaj se nalazi na šestom mestu (2,7 triliona), a Mumbaj na desetom. Sume su date okvirno.
Izvor: KPMG
Sanja Jović, Senior Manager KPMG