Dok Hrvatska pošta najavljuje nova otpuštanja više od hiljadu zaposlenih, hrvatski mediji spekulišu koliko su ozbiljne najave najvećeg hrvatskog trgovinskog lanca „Konzum“ da uđe na tržište poštanskih usluga, a članovi najmlađeg poštanskog sindikata „Feniks“ tvrde da je državni poštanski operater sistematski uništavan kako bi se jeftino prodao Austrijskoj pošti.
Pod alarmantnim naslovom „Slom državnog preduzeća“, hrvatski dnevnik „Jutarnji list“ najavljuje da će Hrvatska pošta do kraja godine otpustiti 1.100 ljudi, a njih 800 izgubiće posao već ovog meseca. Državni poštanski operater je u prvih pet meseci ove godine imao gubitak od 29 miliona kuna, a do kraja godine taj će gubitak narasti na 60 miliona kuna, tvrdi hrvatski dnevnik, uz opasku da 70% troškova otpada na zaposlene. Dobit koju će prikazati državno preduzeće je rezultat prodaje nekretnina, a ne raznošenja pisama, a trenutno se razmatra opcija o zatvaranju nešto više od 300 poštanskih ekspozitura.
Krajem prošle godine, agencija Rojters prenela je vest iz hrvatskih medija da Hrvatska pošta ulazi u trenutno najunosniji legalni biznis u Hrvatskoj – otkup zlata. Nova usluga trebalo bi da se odvija u nekoliko faza, a prva podrazumeva da se zlato otkupljuje u 30 poštanskih ekpsozitura, te da u slučaju pozitivnih poslovnih rezultata taj posao bude proširen na 200 poštanskih filijala. Prema pisanju hrvatskog „Poslovnog dnevnika“, cilj ovog projekta je da se povećaju prihodi uz postojeću infrastrukturu i zaposlene, te da se državni poštanski operater pozicionira kao novi kanal na tržištu otkupa zlata i time privuče veći broj korsinika u poštanske ekspoziture. Iz saopštenja Hrvatske pošte povodom nove usluge, list citira da je reč o pilot projektu koji treba da iskoristi veliki rast otkupa zlata u Hrvatskoj, ali i celoj Evropi.
Pad usluga se nastavlja
Međutim, ubrzo nakon toga, na predstavljanju Programa restrukturiranja Hrvatske pošte od 2013. do 2018. godine, Alen Premužak, predsednik uprave Hrvatske pošte je najavio otpuštanje nešto više od hiljadu izvršitelja poštanskih usluga tokom 2013. godine, za koje je analizom utvrđeno da predstavljaju tehnološki višak.
Prema navodima „Jutarnjeg lista“, na hrvatskom tržištu poštanskih usluga u prvom tromesečju ove godine nastavljen pad broja ovih usluga za oko 2% u odnosu na isti period prošle godine. Najveći deo ukupnog broja poštanskih usluga, 52,4%, ostvaren je u okviru univerzalne usluge, čime se udeo te usluge na tržištu smanjio za oko 1% u odnosu na prethodno tromesečje. S obzirom na vrstu pošiljaka, najveći udeo na tržištu od 87% imale su pismonosne pošiljke, koje uključuju i direktnu poštu, te preporučene i pošiljke s označenom vrednošću, dok su najmanji udeo (3,1%) zabeležili paketi.
U protekle dve godine Hrvatska pošta je već otpustila dve hiljade radnika, „čime je uštedela 200 miliona kuna“, a trenutno broji oko 10.600 zaposlenih. „Hrvatska je u Evropi šesta zemlja po uspešnosti smanjenja zaposlenih u javnom sektoru, a u sektoru u kojem digitalna komunikacija predstavlja problem za klasične poštanske usluge i time se kompanijama smanjuju prihodi, otpuštanja su nužna“, objasnio je Premužak prilkom predstavljanja programa restrukturiranja državnog pošatnskog operatera.
Međutim, sa druge strane njegovi predstavnici se žale da hrvatska regulatorna poštanska agencija HAKOM nije zaštitila pravo Hrvatske pošte na monopol u segmentu dostave univerzalnih pošiljaka do 50 grama, koje joj je dodeljeno kako bi nadoknadila gubitke u područjima koja nisu isplativa, a na kojima, kao državni operater mora da vrši dostavu pod jednakim uslovima kao i na komercijalnim tržištima. Zbog kršenja ovog prava i nelojalne konkurencije, predstavnici Hrvatske pošte tvrde da su izgubili 700 miliona kuna.
Todorić ili Austrijanci?
Istovremeno, hrvatski mediji spekulišu o novom komercijalnom igraču na tržištu poštanskih usluga. Naime, ulazak u ovu delatnost već duže vreme najavljuje vodeći trgovački lanac u Hrvatskoj „Konzum“, koji je polovinom prošlog meseca objavio da je na sednici Nadzornog odbora kompanije, između ostalog potvrđeno da će se „poslovanje Agrokorovog maloprodajnog lanca proširiti novim delatnostima, na pružanje poštanskih usluga u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju i na kurirske usluge“.
Za razliku od spekulacija hrvatskih medija povodom ozbljnosti „Konzumovih“ namera da se upusti u poštanski biznis, u poštanskom sindikatu „Feniks“, koji su prema tvrdnjama članova prošle godine osnovali „mladi i neiskvareni poštanski radnici u borbi za očuvanje radnih mesta“, ističu da je krajnji cilj urušavanja državnog poštanskog operatera njegova prodaja Austrijskoj pošti. Prema tvrdnjama sindikalnih aktivista, ovo državno preduzeće je sistematski uništavano dovođenjem partijskih kadrova na rukovodeća mesta, bez ikakvih stručnih kompetencija, a koji su zapošljavani mimo konkursa. „Zaduživanje preduzeća, namerno i svesno uništavanje osnovne delatnosti, izvrgavanje tendera i javnih nabavki u svim segmentima i sklapanje štetnih ugovora“, samo su neki od poteza koji su, prema rečima sindikalaca, uništili hrvatskog državnog operatera, „ a čiju će egzistenciju definitivno dovesti u pitanje dolazak Austrijske pošte u Hrvatsku nakon liberalizacije tržišta, koja je samo prošle godine imala više od 180 miliona evra dobiti“. Prema tvrdnjama iz „Feniksa“, cilj Austrijske pošte je da već do kraja naredne godine uzme 10% poštanskog tržišta u Hrvatskoj, a nakon toga i da „uz blagoslov hrvatskog političkog rukovodstva preuzme već posrnulu Hrvatsku poštu“.