Više od polovine lokalnih ulagača na tajvanskom finansijskom tržištu rukovode se sujeverjem o lošoj i pozitivnoj moći pojedinih brojeva, a ni na Zapadu investitori nisu imuni na „berzanski šamanizam“. Primera radi, kuće u Engleskoj na adresi sa brojem 13 obično koštaju za 7.511 funti manje od ostalih. Što baš za toliki iznos, to verovatno razumeju samo Englezi.
Među mnogobrojnim specifičnostima mnogoljudne Kine je i ona da u velikom broju zgrada sa trećeg sprata stižete odmah na peti. Fenomen iščezlog četvrtog sprata nema veze sa nepoznatim zakonima fizike ni sa parapsihološkim pojavama, već sa verovanjem da broj 4 donosi nesreću, pa ga Kinezi maksimalno izbegavaju, kao i zapadnjaci broj 13. Suprotno zloslutnoj četvorci, broj 8 se u Kini doživljava kao miljenik sudbine i ulaznica za sreću. Ali ne i na berzi, pokazuje neobična naučna studija “Da li sujeverni ulagači gube novac”.
Autori istraživanja, Utpala Batačarja i njegov tim sa Honokoškog univerziteta za nauku i tehologiju proučavali su iracionalne navike investitora sa tajvanskog finansijskog tržišta. Stručnjaci su uočili da su pojedini brokeri i ulagači često birali iznose koji se završavaju brojkom 8, a izbegavali one koji sadrže broj 4. Institucionalni i inostrani investitori nisu upražnjavali ovakav numerički obrazac, dok su lokalni ulagači u više od 50 odsto slučajeva birali ponudu koja sadrži broj osam.
Ispostavilo se da ih je ovakav „strateški pristup“ prilično koštao: najsujeverniji ulagači su imali dnevni povraćaj investicija za 0,03 odsto manji od onih koji ne veruju u crnu i belu magiju pojedinih brojki. Šta više, „šamani“ na berzi su biranjem iznosa koji u sebi sadrži broj 8 godišnje u proseku beležili gubitak od 8,8 odsto, dok ih je izbegavanje zloslutne četvorke koštalo manje – oko dva odsto na godišnjem nivou.
Međutim, osmica i njena polovina nisu jedini brojevi koji uvode sujeverje na tajvansko finansijsko tržište. Neka istraživanja pokazuju da investitori, i to ne samo u Aziji, nego i u ostalim delovima sveta, radije biraju okrugle brojeve, slično našim preduzetnicima kada uzimaju kredite.
Finansijskim sujeverjem se bavio i londonski dizajner i umetnik Šinga Tat Čunga, koji je istražujući iracionalna uverenja shvatio da ona mogu imati i ekonomske posledice, poput podatka do koga je došao da kuće na adresi sa brojem 13 obično koštaju za 7.511 funti manje od ostalih. Što baš za toliki iznos, to verovatno razumeju samo Englezi.
Ali vratimo se londonskom umetniku. On je, radi eksperimenta, pre dve godine osnovao „Fond za sujeverne” koji je cele godine prodavao i kupovao akcije na FTSE 100 Index, odnosno među 100 najbolje listiranih kompanija po tržišnoj kapitalizaciji na berzi. Za potrebe eksperimenta programiran je i robot investitor, koji je kupovao i prodavao akcije isključivo po savetima astrologa, numerologa, vidovnjaka i sličnih „neformalnih“ konsultanata. Zahvaljujući medijskoj promociji, u eksperiment su se dobrovoljno uključila 144 ulagača, od kojih je svaki morao da uloži minimum dve funte i da prihvati pravila igre kao i „kolega“ robot. Trgovano je sa ukupno 4.828 funti i posle godinu dana investiranja “na sreću”, izgubljeno je 16 odsto od početne vrednosti.
O gubicima koje su poslednjih godina prouzrokovali takozvani racionalni investitori, nećemo ovom prilikom.