Ako treba jednom riječju opisati Holandiju i njene građane ta reč bi bila – efikasnost. Holanđani (kao i svaki drugi narod) sebe vide u totalno drugačijem svjetlu i oni bi sebi i svojoj zemlji dali pridjev: Gezellig (Srdačnost). To je iluzija u kojoj oni žive dok su inače širom svjeta poznati kao “dance music” nacija. No, efikasnost nikada nije daleko čak i na malim dance koncertima gde se na dohvat ruke nalaze kvalifikovani personal prve pomoći, redovi čistih toaleta i portabl mašine za testiranje kvaliteta droge i tableta koju ste pre par minuta kupili. Zabava da, ali sve mora biti dobro organizovano.
I tako je sve ostalo u Holandiji. Djeca u osnovnoj školi u dobi od 6 godina počinju da vode sopstveni kalendar gdje se planiraju datumi kada će ko kod koga doći da se igra posle škole. Godišnji odmori se planiraju i uplaćuju u januaru (za juli i avgust). Spontanost se u Holandiji veoma retko može naći. Kontaktirati neke od mojih bliskih prijatelja (bez obzira koje dobi, od ranih 20-tih do srednjih 70-tih) i pitati da se sretnemo tog istog dana za kafu ili odemo u bioskop ili na neku izložbu – nema smisla ni pokušavati. Tipični Holanđanin zahtjeva minimalno dva do tri dana unapred najavu, a ponekad nije neuobičajeno ni ucrtati datum 10-14 dana unaprijed. Efikasnost, a ne srdačnost.
I naravno kada su ove godine došle Olimpijske igre – događaj za koji se sve zemlje pripremaju četiri godine unaprijed – holandska olimpijska mašina je sa specijalno narandžasto ofarbanim KLM Džambo džetom (i jos nekoliko običnih plavih KLM Cargo aviona) sletjela u Rio i uspostavila svoje baze. TV i novinarski studiji su postavljeni na ključne lokacije, Heineken je napravio Holland Heineken House kao zvanično mjesto za sve proslave pobjeda holandskog tima, a menadžeri i cijela armija pomoćnog osoblja olimpijskog tima su zvanično preuzeli rukovodstvo. Naravno o tome je obavještena i holandska poreska služba, jer su od tog trenutka svi prihodi sportista oporezovani po stopi od 43%, pa od nagrade za zlatnu medalju (25.500 evra) ne ostane baš puno. Sve veoma efikasno!
Gimnastika je sport u kojem se Holandija može mjeriti sa najboljima, pogotovo zahvaljujući dvojici sportaša: Juriju van Gelderu (takozvanom “Lord of the Rings” – svjetskom šampionu na karikama) i Epkeu van Zonderlandu (olimpijskom šampionu na razboju iz Londona 2012). Ova dvojica sportista ne mogu biti više različiti. Juri je izuzetno talentovan ali je “bad boy” – on voli devojke, žurke ali i da popije i da koristi kokain. Njegova borba za dobre rezultate i protiv poroka je poznata svima i to ovdje nije problem. Sa druge strane Epke je “golden boy”, on je izuzetno disciplinovan, religiozno sluša svog trenera i menadžera i uvijek je nasmijan i pristojan.
Tipično, baš u Riju se desio događaj koji je testirao granice holandske tolerancije i bezgranične ambicije olimpijske mašine. Nakon kvalifikacija u utorak, Juri van Gelder je naravno otišao u Rio da se provede sa svojom devojkom, ostao je cijelu noć i vratio se u rane sate usprkos dogovoru sa trenerom. Naravno jutarnji trening je prespavao računajući da je finale tek za 6 dana i da propuštanje jednog treninga nije veliki problem. I tu se prevario. Bez obzira što je on kandidat za zlatnu medalju, vođstvo holandskog tima ga je po kratkom postupku izbacilo iz takmičenja i prvim avionom poslalo nazad u Holandiju. Dva dana kasnije je Juri pokrenuo tužbu protiv holandske olimpijske organizacije, ali uzalud. Menadžeri holandskog olimpijskog tima imaju uvek poslednju reč. Dogovor nije ispoštovan i nedisciplinovano ponašanje nije tolerisano.
Sa druge strane, lepi dečko holandske gimnastike, Epke Zonderland je slušao svog trenera, uradio sve što se od njega tražilo i u finalu u kojem je bez problema trebalo da pobjedi, psihološki pritisak je za njega bio prevelik, te je pao sa sprave i završio na poslednjem mjestu.
Holandska olimpijska mašina koja je isključivo fokusirana na medalje je izgubila iz vida Kubertenove ideale i to ih je koštalo dvije medalje na dva dijametralno suprotna načina. Pokazalo se da fokusiranje na efikasnost (i samo na efikasnost) za Holanđane ovaj put uopšte nije bilo – efikasno.
Saša Svitlica, vlasnik i direktor holandske konsultantske firme GreenMonkerys