Posle više od decenije primene novog sistema za merenje i nagrađivanje lekara u Srbiji na osnovu ostvarenog radnog učinka, rezultati su poražavajući. Posmatrano u nominalnom iznosu, razlika u neto plati između lekara sa najboljim i najlošijim radnim učinkom iznosi nešto više od 60 evra.
Javno zdravstvo predstavlja prvi i do sada jedini segment javnog sektora u Srbiji u kojem su za jedan njegov deo uspostavljeni kriterijumi za merenje i nagrađivanje radnog učinka. Imajući u vidu dosadašnje rezultate ovih reformi sa kojima se počelo pre više od deset godina, ne čudi da se one među zdravstvenim radnicima doživljavaju kao puka formalnost, a da većina građana i ne zna da takav sistem uopšte postoji, navodi se u istraživanju Centra za demokratiju.
Novi sistem je uveden krajem 2012. godine, s ciljem da se u ustanovama primarne zdravstvene zaštite plate izabranih lekara obračunavaju na osnovu ostvarenog radnog učinka u svakom tromesečju. Uvođenjem korektivnog koeficijenta definisan je procentualni iznos varijabilnog dela plate, kao i maksimalno procentualno uvećanje plate.
Simbolična stimulacija
Prema inicijalno definisanoj vrednosti korektivnog koeficijenta u 2012. godini, plata je mogla najviše da se uveća za nešto preko dva odsto. Pod pritiskom sindikata, vrednost tog koeficijenta je porasla u dva navrata, pa je maksimalno uvećanje plate podignuto na četiri odsto, a potom na osam odsto što važi i danas. To znači da, posmatrano u nominalnom iznosu, razlika u neto plati između lekara sa najboljim i najlošijim radnim učinkom iznosi nešto više od 60 evra.
Pored toga, iz sistema merenja, ocenjivanja i obračuna plata po radnom učinku izuzeti su lekari drugih specijalnosti u primarnoj zdravstvenoj zaštiti, kao i lekari zaposleni u zavodima hitne medicinske pomoći ili zajedničkim službama. Iako su pravnim okvirom stvorene pretpostavke za merenje i nagrađivanje radnog učinka i za bolničke lekare, ova praksa do danas nije zaživela.
Sistem „ne prepoznaje“ usluge na koje se građani najviše žale
Stoga su i nakon deset godina od uvođenja plaćanja po učinku izabrani lekari i medicinske sestre i tehničari u domovima zdravlja i zavodima ostali jedina grupa na koju su primenjeni navedeni propisi. To je ukupno oko pet hiljada lekara, naspram više od 20 hiljada lekara u javnim zdravstvenim ustanovama, odnosno ovaj sistem se primenjuje na petinu od ukupnog broja lekara, medicinskih sestara i tehničara koji su zaposleni u zdravstvu.
Sekundarna i tercijarna bolnička i specijalistička zdravstvena zaštita, na čiji kvalitet se građani najviše žale, ostaje van sistema nagrađivanja po osnovu radnog učinka. Takođe, jedan od ključnih mehanizama za podsticaj radne uspešnosti, varijabilni deo plate, ima gotovo beznačajan iznos, zbog čega destimuliše zaposlene i potpuno obesmišljava „nagrađivanje“ na osnovu rezultata rada.
Foto: Pixabay