Muškarci su i dalje brojniji od žena u ukupnoj svetskoj populaciji, ali su neravnomerno raspoređeni. U više od 100 zemalja žene brojčano nadmašuju muškarce, uključujući SAD, Australiju i veliki broj evropskih zemalja, a među prvih deset „ženskih država“, čak osam je iz Evrope.
Žene su brojnije i u Srbiji, BiH, Crnoj Gori, Hrvatskoj i Sloveniji. Brzina kojom se uvećava brojčana nejednakost među polovima u nekim zemljama postaje zabrinjavajuća, upozoravaju u Svetskoj banci, jer ona produbljuje društvenu i ekonomsku neravnotežu i određuje raspodelu prirodnih resursa.
Svet u kome živimo, mereno brojem žena i muškaraca je i dalje „muški“, ali ta prednost je neznatna. Prema podacima Ujedinjenih nacija, ukupno 7,8 milijardi ljudi koliko je početkom ove godine naseljavalo planetu, gotovo je podjednako podeljeno na žene i muškarce. Žene čine 49,6% ukupne svetske populacije, odnosno na svakih 100 žena u svetu ima 101,8 muškaraca.
Međutim, u nekim zemljama broj žena daleko nadmašuje broj muškaraca, a brzina kojom se ta nejednakost uvećava postaje zabrinjavajuća, upozoravaju stručnjaci Svetske banke. Naime, odnos polova, uključujući i broj žena i muškaraca, bitno utiče na sve aspekte života u jednoj zemlji, na društvenu i ekonomsku ravnotežu i određuje raspodelu nacionalnih resursa.
Evropa je ženskog roda
Analize ove institucije pokazuju da u preko 100 zemalja ima više žena nego muškaraca. U prvih deset zemalja u kojima žene nadmašuju muškarce, najmanje 53% stanovništva čine žene, a indikativno je da među njima čak osam je u Evropi, dok su preostale dve Nepal i El Salvador.
Nepal je na prvom mestu „TOP 10 ženske liste“, sa 54,4% žena, a za njim slede: Letonija (54%), Litvanija, Ukrajina i Rusija sa 53,7%, Belorusija (53,5%), El Salvador (53,2%), Jermenija (53%), Estonija i Portugal sa 52,7% žena.
Na listi od 100 zemalja u kojima žene brojčano nadmašuju muškarce nalazi se veliki broj zemalja iz Evrope, ali i Sjedinjene Američke Države (50,5%) i Australija (50,2%). Kada je reč o ovom regionu, Hrvatska je na 16. mestu sa 51,8% žena, BiH i Srbija su na sredini liste sa 51% žena, na 71. mestu je Crna Gora (50,6%), a na 93. mestu je Slovenija (50,2%).
Pored dužeg životnog veka, u nekim zemljama se značajno veći broj žena u odnosu na muškarce objašnjava i posledicama ratova koje su vođene na njihovoj teritoriji, ali i izraženim migracijama u druge zemlje u potrazi za boljim poslom, kojima muškarci pribegavaju u daleko većem broju.
Odliv muškaraca iz Nepala
Prema Svetskoj banci, Nepal ima najveći udeo žena u svetu. U ovoj zemlji ima oko 15,6 miliona žena i 13 miliona muškaraca, odnosno na 100 žena ima 83,8 muškaraca.
Iako je Nepal pretežno patrijarhalno društvo, žena ima preko dva miliona više nego muškaraca. Jedan od razloga za to je duži životni vek žena. Prosečan životni vek u Nepalu je 71 godina, pri čemu je taj prosek kod muškaraca 70,4 godine, a kod žena 71,6 godina.
Osim dužeg životnog veka, veći broj radno sposobnih muškaraca iz Nepala emigrira u inostranstvo da bi se zaposlili. Prema zvaničnim podacima u ovoj državi, 1.500 Nepalaca, uglavnom muškaraca, svakodnevno napušta zemlju, a većina završava u Indiji.
Druga zemlja među prvih deset po brojnosti žena a koja je van Evrope je El Salvador. Ova država Centralne Amerike ima populaciju od oko 6,45 miliona ljudi, od čega su 3,43 miliona ili 53,2% žene. Prema najnovijim statistikama, na svakih 88 muškaraca dolazi 100 žena iz Salvadora.
Odnos muškaraca i žena u zemlji postepeno je pao sa 97 muškaraca na svakih 100 žena 1950. godine na sadašnji odnos. Duži životni vek među ženama i visoka stopa emigracije među muškarcima navedeni su kao najveći uzroci brojčane neravnoteže među polovima u ovoj centralnoameričkoj zemlji.
Revolucija, teror i rat pokosili muškarce u Rusiji
U Rusiji, kao i u većini bivših sovjetskih republika i nekadašnji savezničkih država u istočnoj Evropi, žene su daleko brojnije od muškaraca. Međutim, u većini ovih zemalja novorođeni dečaci nadmašuju broj novorođenih devojčica. Ali u životnom periodu od 25 do 30 godina pa nadalje, žene su brojnije od muškaraca. U Rusiji, na primer, na svakih 100 žena dolazi 86 muškaraca, dok u Letoniji ima 84,6 muškaraca na 100 žena.
Rodna neravnoteža u većini bivših sovjetskih republika i nekadašnjih sovjetskih saveznika ima istorijsko poreklo. Krajem 19. veka, broj muškaraca se skoro podudarao sa brojem žena. Rusija je, recimo, imala oko 98 muškaraca na svakih 100 žena u svom prvom popisu 1897. godine. Međutim, nekoliko događaja u prvoj polovini 20. veka doprinelo je povećanju rodne razlike, uključujući glad, svetske ratove i građanski rat u Rusiji, a nakon toga i ogroman teror.
Drugi svetski rat imao je najrazorniji uticaj na stanovništvo Sovjetskog Saveza, kada je na ratnim poprištima izginulo 26,6 miliona Rusa. Sovjetski Savez je do 1959. godine imao oko 82 muškarca na svakih 100 žena. Međutim, pre raspada 1989. godine, Sovjetski Savez je imao 89 muškaraca na 100 žena.
Trovanje alkoholom u tržišnoj ekonomiji
Nakon raspada, u Rusiji, bivšim sovjetskim republikama i državama nekadašnjeg Istočnog bloka, nagli prelazak iz socijalističke u tržišnu ekonomiju doveo je gubitka posla i osiromašenje velikog dela stanovništva. Muškarci su daleko teže podneli posledice koje su usledile, uključujući i neumereno konzumiranje alkohola, što je dovelo do mnogo veće stope smrtnosti među muškarcima. Broj umrlih od trovanja alkoholom naglo se povećao sa 10,8 na 100.000 u 1990. do 37,4 u 1994. godini.
Visoka stopa emigracije muškaraca iz ovih zemalja u druge zemlje u potrazi za boljim poslom i mogućnostima prihoda takođe je smanjila broj muškaraca u njihovoj populaciji. Efekat migracije ljudi na odnose među polovima uočljiv je i u zemljama u kojima muškarci brojčano nadmašuju žene, poput UAE -a, Katara i Omana.
U Srbiji, muškaraca više samo na selu
Kada je reč o Srbiji, u našoj zemlji živi 181.228 žena više nego muškaraca, a polna neravnoteža naročito je izražena u gradovima u kojima broj žena umnogome premašuje broj muškaraca. Muškarci brojčano dominiraju samo u seoskim sredinama.
Podaci Republičkog zavoda za statistiku pokazuju da žene u Srbiji žive pet godina duže od muškaraca, a očekivano trajanje života za žene iznosi 78 godina.
Iako u starosnim grupama od 15 do 19 godina prednjače muškarci, polovi se brojčano izjednačuju između 40. i 49. godine života, a u dobu od 60. do 65. godine ima čak 30.000 više žena. Najveća razlika je u grupi starijoj od 85 godina – u ovoj starosnoj dobi žene je dvostruko više nego muškaraca.